प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY) ही पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालयाची एक प्रमुख योजना आहे, जी ग्रामीण आणि वंचित कुटुंबांना स्वच्छ स्वयंपाकाचे इंधन (एलपीजी) पुरवते, ज्यामुळे महिलांचे सक्षमीकरण होते आणि आरोग्य सुधारते.
About The Scheme
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना ही भारत सरकारच्या पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालयाने सुरू केलेली एक प्रमुख योजना आहे. या योजनेचा उद्देश गरीब आणि ग्रामीण कुटुंबातील महिलांना स्वच्छ स्वयंपाकासाठी एलपीजी गॅस कनेक्शन उपलब्ध करून देणे हा आहे.
ही योजना १ मे २०१६ रोजी उत्तर प्रदेशातील बलिया येथे पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आली.
पारंपरिक इंधन (लाकूड, कोळसा, शेणाच्या गोवऱ्या) वापरामुळे महिलांचे आरोग्य धोक्यात येत होते तसेच पर्यावरणावरही वाईट परिणाम होत होता. त्यामुळे एलपीजी कनेक्शन उपलब्ध करून देणे हे स्त्रियांच्या आरोग्य रक्षणासाठी, त्यांच्या सशक्तीकरणासाठी आणि पर्यावरणासाठी अत्यंत आवश्यक आहे.
योजनेची उद्दिष्टे
- गरीब कुटुंबातील महिलांना डिपॉझिट-मुक्त एलपीजी कनेक्शन देणे
- आरोग्य सुधारणा, घरगुती वायू प्रदूषण कमी करणे
- ग्रामीण महिलांचे सशक्तीकरण करणे
- एलपीजीचा व्यापक प्रसार ग्रामीण आणि दुर्गम भागांमध्ये करणे
- पर्यावरण संरक्षणास चालना देणे
योजनेचा कालावधी व विस्तार
| टप्पा | माहिती |
|---|---|
| प्रथम टप्पा (२०१६–२०२०) | ८ कोटी एलपीजी कनेक्शनचे उद्दिष्ट पूर्ण, १ मे २०१६ रोजी एलपीजी कव्हरेज ६२% होती, जी १ एप्रिल २०२१ रोजी ९९.८% पर्यंत पोहोचली |
| द्वितीय टप्पा (२०२१–२२) | १ कोटी नवीन कनेक्शन, स्थलांतरित कुटुंबांना विशेष सुविधा |
| विस्तार (२०२३–२०२६) | पुढील ३ वर्षांत ७५ लाख एलपीजी कनेक्शन देण्याचे उद्दिष्ट |
| एकूण लाभार्थी (१ मार्च २०२४ पर्यंत) | १०.२७ कोटी महिलांना उज्ज्वला कनेक्शन मिळाले |
Benefits
| घटक | माहिती |
|---|---|
| आर्थिक सहाय्य | ₹१६०० (१४.२ किलो सिलिंडरसाठी) किंवा ₹११५० (५ किलो सिलिंडरसाठी) |
| यामध्ये समाविष्ट | सिलिंडर डिपॉझिट, रेग्युलेटर, होज, कार्ड शुल्क, इन्स्टॉलेशन व प्रात्यक्षिक शुल्क |
| अतिरिक्त लाभ | मोफतपहिली रिफिल आणि गॅस स्टोव्ह |
| २०२४-२५ मध्ये सबसिडी |
१४.२ किलो सिलिंडरवर ₹३०० प्रति रिफिल
(प्रति वर्ष १२ रिफिलपर्यंत)
५ किलोसाठी प्रमाणानुसार
|
Eligibility Criteria
खालीलपैकी कोणत्याही श्रेणीत येणारी १८ वर्षांवरील महिलेस ही योजना लागू आहे, परंतु तिच्या कुटुंबात आधीपासून एलपीजी कनेक्शन नसावे:
- अनुसूचित जाती (SC)
- अनुसूचित जमाती (ST)
- प्रधानमंत्री आवास योजना (ग्रामिण)
- अत्यंत मागासवर्ग (MBC)
- अंत्योदय अन्न योजना (AAY)
- चहा बाग आणि माजी चहा बाग कामगार
- जंगलातील रहिवासी (Forest dwellers)
- बेट/नदी बेटावर राहणारे लोक
- SECC 2011 यादीतील कुटुंबे
- १४-बिंदू शपथपत्र सादर करून गरीब कुटुंब सिद्ध करता येईल (जर वरीलपैकी कोणतीही श्रेणी लागू नसेल)
Required Documents
| आवश्यक कागदपत्रे | |
|---|---|
| आधार कार्ड | (आसाम आणि मेघालय वगळता अनिवार्य) |
| फोटो आयडी | |
| शिधापत्रिका | किंवा कुटुंब रचना दाखवणारे अन्य राज्य सरकारी प्रमाणपत्र |
| स्थलांतरित महिलांसाठी | Annexure I |
| पत्ता पुरावा | आधारवर पत्ता जुळत असल्यास तेवढेच पुरेसे |
| बँक खात्याचा तपशील | (IFSC सह) |
| पासपोर्ट साईझ फोटो | |
Application Process
- अधिकृत गॅस कंपन्यांच्या (इंडेन / भारत गॅस / एचपी गॅस) वेबसाईटला भेट द्या
- उज्ज्वला 2.0 – नवीन कनेक्शन निवडा
- राज्य, जिल्हा, वितरकाचे नाव निवडा
- मोबाईल नंबर, कॅप्चा, ओटीपी भरा
- स्थलांतरित कुटुंब असल्याचे नमूद करा (होय / नाही)
- संबंधित कागदपत्रे अपलोड करा (Annexure I / शिधापत्रिका)
- कुटुंबाची माहिती, वैयक्तिक तपशील, पत्ता, बँक तपशील भरा
- सिलिंडर प्रकार निवडा, ग्रामीण/शहरी पर्याय निवडा
- घोषणापत्रावर स्वाक्षरी करा आणि अर्ज सबमिट करा
- संदर्भ क्रमांक मिळवा आणि नजीकच्या गॅस एजन्सीला भेट द्या
अंमलबजावणी प्रक्रिया
- अर्जाची SECC 2011 यादीशी पडताळणी केली जाते
- तेल विपणन कंपन्या (OMC) पात्रता तपासून अर्ज प्रक्रिया करतात
- गॅस स्टोव्ह व पहिल्या रिफिलसाठी EMI पर्याय सुद्धा उपलब्ध आहे
- गॅस मेला / शिबिरे आयोजित करून गॅस कनेक्शन वितरित केले जातात
- १४.२ किलो आणि ५ किलो सिलिंडर दोन्ही प्रकार उपलब्ध आहेत
Official Information
Website: https://www.pmuy.gov.in/
Helpline: 1800-266-6696 (Ujjwala Helpline), 1800-233-3555 (Toll-Free Helpline), 1906 (LPG Emergency Helpline)
0 Comments
Post A Comment
Please log in or register to post a comment.